Uroczystym koncertem – węgierską premierą „Mszy ku czci św. Wojciecha" Mieczysława Surzyńskiego  w budapeszteńskiej Bazylice pw. św. Istvána, 22 kwietnia 2023r.  rozpoczęły się obchody 30-lecia Stowarzyszenia Katolików Polskich na Węgrzech pw. św. Wojciecha.

Gości przywitała prezes Stowarzyszenia  Katarzyna Takácsné Kalińska, która podziękowała wszystkim, którzy przyczynili się do powstania stowarzyszenia i tym, którzy w ciągu 30-tu minionych lat wspierali je swoją pracą i działaniami.  Następnie głos zabrali: biskup pomocniczy diecezji ostrzyhomsko-budapeszteńskiej ks. Gábor Mohos, który nawiązując do postaci św. Wojciecha wspomniał o wspólnej historii i łączących nasze narody świętych polskich i węgierskich. Ksiądz  bp. Piotr Turzyński delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Emigracji, wręczył Katarzynie Takácsné Kalińskiej przyznany SKP pw. św. Wojciecha Medal „PRO POLONIA ET ECCLESIA", który jest odznaczeniem przyznawanym przez Konferencję Episkopatu Polski jako wyraz uznania dla zasług w duszpasterstwie polskich emigrantów. Ambasador RP na Węgrzech Sebastian Kęciek odczytał list Jana Dziedziczaka Pełnomocnika Rządu do Spraw Polonii i Polaków za Granicą, sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów skierowany do Stowarzyszenia św. Wojciecha, a wicemarszałek Zgromadzenia Narodowego Węgier János Latarcai podkreślił znaczenie postaci św. Wojciecha w łączeniu naszych narodów. Przywołał pamięć św. Jana Pawła II i jego wkład w proces przemian demokratycznych w krajach środkowej Europy. Na zakończenie zwrócił się do zebranych z prośbą o modlitwę o pokój na świecie. 

Wśród gości uroczystości podczas koncertu w bazylice budapeszteńskiej m.in.obecni byli również: dr Rónayné Słaba Ewa obecnie pełniąca funckję rzecznik narodowości polskiej w ZN Węgier, a także rzecznik pierwszej kadencji parlamentarnej dr Csúcs Lászlóne Halina, Zbigniew Ciosek zastępca dyrektora Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą MSZ, Katarzyna Ratajczak Sowa kierownik Wydziału Politycznego i Ekonomicznego Ambasady RP w Budapeszcie,  Joanna Urbańska dyrektor Instytutu Polskiego w Budapeszcie, ks. Leszek Kryża SChr. dyrektor Biura Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie przy KEP, były proboszcz PPP na Węgrzech, s. Edyta Rychel MChR sekretarz Biura KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej, ks. dr Marek Grygiel SChr.  delegat przełożonego generalnego Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej, ks. Krzysztof Grzelak SChr. proboszcz Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech, s.Alicja Wenc MChR Generalna Wikaria, s. Kamila  Wojdyła MCHR  generalna ekonomka, prof. Tomasz Głowiński - wiceprzewodniczący Rady Krajowej Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", dr Daniel Koreś - członek Krajowego Sądu Koleżeńskiego Stowarzyszenia "Wspólnota Polska". Europejską Unię Wspólnot Polonijnych reprezentowała skarbnik Korinna Wesolowski, przewodnicząca SNP na Óbudzie. Przybył ks. dr Tomasz Głuszak  asystent Towarzystwa św. Wojciecha  z Gniezna, Marian Dudek wiceprezes Towarzystwa św. Wojciecha z Gniezna, Mieczysław Łebedyński skarbnik Towarzystwa św. Wojciecha z Gniezna, Władysław Ciesielski  członek Towarzystwa św. Wojciecha z Gniezna, Piotr Stefaniak historyk z Krakowa. Obecna była współzałożycielka i wieloletnia prezes Stowarzyszenia Katolików Polskich na Węgrzech pw. św. Wojciecha Z.Monika Molnárné Sagun, pełniąca funkcję prezesa w poprzednich kadencjach Elżbieta Molnárné Cieślewicz, członkowie byłych i obecnego zarządu stowarzyszenia, przedstawiciel PSK im. J.Bema na Węgrzech które reprezentował sekretarz stowarzyszenia Janusz Kowalczyk, Ogólnokrajowej Uzupełniającej Szkoły Polskiej i Przedszkola w osobach dyrektor Anny Lang i wicedyrektor Aliny Papieskiej. Przybył dyrektor Polskiego Instytytutu Badawczego i Muzeum w Budapeszcie István Miklós Balázs, osoby prywatne. Polacy i Węgrzy.     

Specjalnie na tę okazję przyjechała Przemyska Orkiestra Kameralna, która po raz pierwszy na Węgrzech wykonała kompozycję Mieczysława Surzyńskiego  polskiego kompozytora, organisty i pedagoga żyjącego na przełomie XIX i XX wieku, autora m.in."Mszy ku czci św. Wojciecha" na 4 głosy mieszane: sopran, alt, tenor i bas z organami  op. 12 , która w Budapeszcie została zaprezentowana w wykonaniu tejże orkiestry pod dyrekcją Mieczysława Smydy, który dokonał intrumentalizacji utworu, a partie solowe wykonali artyści: Zuzanna Kuliszewska ( sopran), Ewa Menaszek (mezzosopran), Jarosław Bielecki (tenor), Stanisław Olejniczak (bas). Było to prawykonanie utworu, który powstał w 1901 r. i napisany był pierwotnie w wersji tylko z organami.  W drugiej części koncertu rozbrzmiały utwory Bacha, Pucciniego, Donizettiego, Loyda Webera, Gomeza, Morricone i Fostera, C. Bayera Sagera, A. Testa, T. Renisa.

Przed rozpoczęciem koncertu delegacja Stowarzyszenia Katolików Polskich na Węgrzech pw. św. Wojciecha wraz z zaproszonymi gośćmi m.in. biskupami ks. Gáborem Mohosem i ks. bp. Piotrem Turzyńskim zeszła w podziemia bazyliki św. Istvána by złożyć kwiaty przy krypcie w której spoczywa wybitny przyjaciel Polaków i Polonii węgierskiej, biskup pomocniczy i proboszcz bazyliki św. Istvána  śp. György Snell. Białe i czerwone róże złożyła tam też Halina Csúcs, rzecznik narodowości polskiej pierwszej kadencji w Zgromadzeniu Narodowym Węgier, która przez wiele lat osobiście współpracowała z księdzem biskupem sufraganem archidiecezji ostrzyhomsko-budapeszteńskiej m.in. przy koronacji ikony Matki Boskiej Częstochowskiej znajdującej się w bazylice św. Istvána.

Kwiaty w polskich barwach narodowych spoczęły także przy pomniku św. Jana Pawła II  znajdującym się od 18 maja 2020 roku w budapeszteńskiej bazylice, a będącego darem śp. biskupa Györgya Snella. 

Kontynuacja uroczystości jubileuszowych Stowarzyszenia pw. św. Wojciecha będzie miała miejsce 23 i 24 kwietnia w kościele polskim w Budapeszcie i kościele pw. św.Małgorzaty w Veszprém.

Darczyńcami dzięki którym Stowarzyszenie Katolików Polskich pw. św. Wojciecha mogło zorganizować obchody 30-lecia są: Rząd Węgier, Towarzystwo Muzyczne z Przemyśla, Bazylika św. Istvána w Budapeszcie, Ambasada RP w Budapeszcie, Instytut Polski w Budapeszcie, Fundacja Wacława Felczaka, Polska Fundacja Narodowa, Miasto Veszprém, program Veszprém-Balaton 2023 kulturalna stolica Europy, Kuria Archidecezji Veszprémskiej, Samorządy Polskie z Óbudy, Csepela, Zugló, Kőbánya i Dunaújváros.

Patronat medialny objąła Telewizja Polonia, ponadto przy realizacji przedsięwzięcia m.in. współpracowały redakcje portali: www.polonia.hu oraz  www.parafiabudapeszt.pl, a także kwartalnika „Głosu Polonii" i radiowego „Magazynu Polskiego" MTVA.

 inf. wł. GP/b. fot. B.Pál