Wizyta w Beskidzie Sląskim Samorząd Narodowości Polskiej w Békéscsaba wraz ze Stowarzyszeniem Kulturalnym Przyjaźni Polsko – Węgierskiej w dniach 27 lipca – 1 sierpnia br. zorganizowali wycieczkę edukacyjną do Wisły i okolic w Beskidzie Sląskim.

Przywitał nas obfity, rzęsisty deszcz, który padał od rana do wieczora, więc dlatego zmieniając program ( mieliśmy udać się na Równicę) ruszyliśmy do Koniakowa, aby w pasterskiej kolibie poznać całoroczne zwyczaje i obrzędy juhasów związane z wypasem i hodowlą owiec. Dowiedzieliśmy się też paru ciekawostek, np. że jedna osoba strzyże do 150 owiec dziennie, a jedna owca daje ok. 2 kg, surowego runa owczego, które stosuje się przy odparzeniach, odleżynach, w leczeniu przeziębień, stanów zapalnych nerwów, mięśni i stawów. Udój owiec odbywa się dwa razy dziennie w godzinach rannych i popołudniowych. Srednio jedna owca daje 0,5 – 1 litra mleka dziennie, a na 1 kg sera owczego potrzeba 5-7 litrów mleka. Mleko owcze ma wysoką zawartość białka oraz tłuszczu i raczej nie spożywa się go w postaci płynnej. Za to świetnie nadaje się na sery: bundz, bryndzę redykołki i oscypki, które mają certyfikat, czyli świadectwo jakości i znak Unii Europejskiej.

W Wiśle zobaczyliśmy czekoladową figurę Adama Małysza, który jako pierwszy Polak triumfował w Turnieju Czterech Skoczni i zdobył 4 tytuły mistrza świata, no i oczywiście urodził i wychował się w Wiśle. Poznaliśmy historię Pałacyku Myśliwskiego Habsburgów, w którym obecnie na piętrze znajduje się galeria łowów myśliwskich, a wśród nich można zobaczyć już bardzo rzadko występującego w tych rejonach głuszcza, ptaka podobnego do indyka. Samiec w okresie godowym zaleca się do samicy śpiewając.( Słuchaliśmy tego śpiewu z nagrania). Składa się on z 4 części, które nazwano: klepanie, trelowanie, korkowanie i szlifowanie. Podczas szlifowania o dźwięku ostrzonej o kamień kosy, ptak przestaje reagować na bodźcie zewnętrzne – głuchnie, stąd nazwa gatunku. Byliśmy nad Jeziorem Czerniańskim, zwanym też Zbiornikiem Czerniańskim, który łączy wody potoków Białej, Czarnej Wiselki oraz Malinki spływających z Baraniej Góry i w ten sposób daje początek najdłuższej rzece w Polsce. Na stoku Baraniej Góry znajduje się też letnia rezydencja służąca jako miejsce wypoczynku prezydenta Polski.

W Ustroniu odwiedziliśmy Park Niespodzianek, w którym spacerowaliśmy wśród biegających sarenek i alpak. Zobaczyliśmy pokaz ptaków drapieżnych i sów, a także przypomnieliśmy sobie polskie bajki na Alei Bajek i Baśni. W Pijalni Wód degustowaliśmy się źródlaną wodą Zygmunta, mającą właściwości lecznicze.( Woda pomaga w trawieniu pokarmów oraz niszczy kamienie w nerkach.) Niedaleko pijalni znajduje się kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata. Wybudowany już w XXI wieku na potrzeby przebywających kuracjuszy i turystów a sponsorowany całkowicie przez osobę prywatną – Adama Kędzierskiego. Zdobyliśmy szczyt – Czantorię Wielką ( 995m), na którym przebiega granica państwa polskiego i czeskiego. W Zywcu odwiedziliśmy Muzeum Browaru, gdzie zapoznaliśmy się z dawną i dzisiejszą produkcją piwa. Nasze piwo jest exportowane prawie do wszystkich krajów świata.

Dowiedzieliśmy się, że etykietka na butelce z tańczącą parą w krakowskich strojach ludowych pochodzi z USA, bo mieszkająca tam Polonia kojarzyła sobie polskie piwo z Krakowem. W Cieszynie byliśmy na Górze Zamkowej, na której odwiedziliśmy Rotundę św. Mikołaja – jedną z najstarszych budowli sakralnych w Polsce, stanowiącą dziś symbol miasta.( XI. wiek). Wizerunek rotundy cieszyńskiej można znaleźć na banknocie dwudziesto-złotowym. W kościele św. Marii Magdaleny ( XIII wiek) poczuliśmy czasy średniowiecza. Swiątynia ta to nie tylko zabytek architektoniczny, ale przede wszystkim miejsce, które stanowiło duchowe serce Cieszyna.To tu odbywały się najważniejsze uroczystości religijne, tu modlili się mieszkańcy przez wieki. Na rynku znaleźliśmy Studnię 3 Braci, która nawiązuje do historii powstania i nazwania miasta Cieszyn, a przechodząc Mostem Przyjaźni na Olzie (naturalną granicą polsko – czeską) znaleźliśmy się w Czeskim Cieszynie. Podział miasta nastąpił w 1920 roku.

Co wieczór po kolacji mieliśmy okazję w Amfiteatrze im. Stanisława Hadyny w Wiśle oglądać 62. Tydzień Kultury Beskidzkiej, a w nim występy polskich i zagranicznych zespołów ludowych. W pięknych strojach zatańczyli i zaśpiewali zespoły z Finlandii, Portugalii, Serbii, Meksyku a także grupa Szélrózsa z Földesu z Węgier. Wycieczka dostarczyła uczestnikom wielu nowych i głębokich doznań i wrażeń, które pozostaną na długo w pamięci. inf., zdjęcia Małgorzata Leszkó x x x Hirek Békéscsabáról Látogatás a Sziléziai Beszkidekbe. A békéscsabai Lengyel Nemzetiségi Önkormányzat a Magyar - Lengyel Baráti Kulturális Egyesülettel közösen tanulmányutat szervezett a Sziléziai Beszkidekben található Wisłába és környékére idén július 27. és augusztus 1. között. Reggeltől estig heves, özönvízszerű eső fogadott minket, ezért a programjainkat megváltoztatva (Równicába kellett volna mennünk) Koniakówba indultunk, hogy egy pásztorkunyhóban megismerkedjünk a pásztorkodás és juhtenyésztés egész évben zajló szokásaival és rituáléival. Néhány érdekességet is megtudtunk, például azt, hogy egy ember naponta akár 150 juhot is nyír, és hogy egy juhból körülbelül 2 kg nyers juhgyapjú keletkezik, amelyet sebek, felfekvések, megfázás, valamint ideg-, izom- és ízületi gyulladások kezelésére használnak. A juhokat naponta kétszer, reggel és délután fejik. Átlagosan egy juh napi 0,5-1 liter tejet ad, 1 kg juhsajthoz pedig 5-7 liter tej szükséges. A juhtej magas fehérje- és zsírtartalmú, és folyékony formában általában nem fogyasztják.

Kiválóan alkalmas azonban olyan sajtokhoz, mint a Bundz, Bryndza, Redykołki és Oscypek, amelyek minőségi tanúsítvánnyal és az Európai Unió szimbólumával rendelkeznek. Wisłában láttunk egy csokoládéból készült szobrot Adam Małyszról, aki az első lengyelként nyerte meg a Négy Sánc Tornát és négyszer szerzett világbajnoki címet. És természetesen Wisłában született és nőtt fel. Megismerkedtünk a Habsburg Vadászkastély történetével, amelynek emeletén ma vadászgaléria található, beleértve a siketfajdot, egy pulykához hasonló madar, amely ma már nagyon ritka ebben a régióban. A párzási időszakban a hím énekléssel udvarol a nősténynek. (Ezt a dalt felvételről hallgattuk.) Négy részből áll, amelyeket kopogtatásnak, trillázásnak, dugózásnak és torok köszörülésnek neveznek. A torok köszörülés során, amely hasonlít a kövön kihegyezett kasza hangjára a madár nem reagál a külső ingerekre – megsüketül, innen ered a faj neve. Ellátogattunk a Czerniańskie-tóhoz, más néven a Czerniańskie-víztározóhoz, amely összeköti a Barania Górából lefolyó Biała, Czarna Wiselka és Malinka patakok vizét, így innen ered Lengyelország leghosszabb folyója a Visztula. A Barania Góra lejtőjén található Lengyelország elnökének nyári rezidenciája is. Ustrońban ellátogattunk a Meglepetések Parkjába, ahol őzek és alpakák között sétáltunk. Ragadozó madarak és baglyok bemutatóját láttuk, és a Mesék Úton felidéztük a lengyel meséket. Az Ívócsarnokban megkóstoltuk Zsigmond forrásvizét, amely gyógyító tulajdonságokkal rendelkezik. (A víz segíti az emésztést és lebontja a vesekövet.) Az Ívócsarnok közelében található Jézus Krisztus, az Univerzum Királya római katolikus templomot is felkerestük.

A 21. században épült a gyógyfürdői betegek és turisták igényeire épült templomot, teljes mértékben egy magánszemély, Adam Kędzierski finanszírozta. Megmásztuk a Czantoria Wielka csúcsát (995 m), ahol a lengyel-cseh határ húzódik. Zywiecben meglátogattuk a Sörgyár Múzeumba, ahol megismerkedtünk a sörgyártás múltjával és jelenével. Sörünket a világ szinte minden országába exportáljuk. Megtudtuk, hogy az üveg címkéje, amelyen egy krakkói népviseletbe öltözött táncos pár látható, az USA-ból származik, mivel az ott élő lengyel közösség a lengyel sört Krakkóval társította. Cieszynben ellátogattunk a Várdombra, ahol megtekintettük a Szent Miklós-templom rotundáját – Lengyelország egyik legrégebbi vallási épületét, ma a város jelképét (11. század). A cieszyni rotunda képe a húsz złotys bankjegyen is látható. A Szent Mária Magdolna templomban (13. század) a középkor hangulatát éltük át. Ez a templom nemcsak építészeti emlékmű, hanem mindenekelőtt Cieszyn spirituális szívét alkotó hely. Itt zajlottak a legfontosabb vallási szertartások, és itt imádkoztak a lakosok évszázadokon át. A piactéren találtuk meg a Három Testvér kútját, amely Cieszyn város alapításának és elnevezésének történetére utal. Az Olza folyón (a természetes lengyel-cseh határon) átívelő Barátság hídján átkelve Český Těšínben találtuk magunkat. A várost 1920-ban osztották fel. Vacsora után minden este lehetőségünk nyílt megtekinteni a 62. Beszkidek Kulturális Hetét a wisłai Stanisław Hadyna Amfiteátrumban, ahol lengyel és nemzetközi népdalegyüttesek léptek fel. Gyönyörű jelmezekben finn, portugál, szerb és mexikói csoportok, valamint magyar földesi Szélrózsa együttes táncolt és énekelt. A kirándulás számos új és mély élményt és benyomást hozott a résztvevőknek, amelyek sokáig emlékezetesek maradnak.

inf, fót.Malgorzata Leszkó