27 czerwca 2021 r. w budapeszteńskim kościele polskim p.w. Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki Wiernych ( X dzielnica ul. Óhegy 11 ) sprawowana była msza święta z okazji Dnia Węgierskiej Polonii i święta Jej patrona św. Władysława połączona z uroczystością wręczenia dorocznych nagród polonijnych, której w asyście ks. Gergő Bese i ojca Andrzeja Kosteckiego OP prowincjała Wikariatu Węgier Zakonu Dominikanów i przełożonego domu w Szentendre,  przewodniczył proboszcz Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztof Grzelak SChr., który w homilii przypomniał postać św. Władysława i jego powiązania w Polonią. Oto co między innymi powiedział:

„Od 1996 roku za sprawą ówczesnego Ogólnokrajowego Samorządu Mniejszości Polskiej na Węgrzech  św. Władysław na mocy uchwały tego samorządu jest oficjalnym patronem Polaków i Polonii żyjącej na Węgrzech. Wnuk Mieszka II - z matki Polak, a z ojca Węgier -należy do grona polsko-węgierskich świętych, a jego kult upowszechniły córki rodu Arpadów - Kinga i Jolanta. Ojciec Władysława, król Béla I, zbiegł do Polski, kiedy po śmierci św. Stefana -którego był stryjecznym bratem -na Węgrzech trwały walki o tron. Przyjął go Kazimierz Odnowiciel, oddając mu za żonę swoją siostrę; ok. 1040 r. narodził się ich syn Władysław. Chłopiec dorastał na dworze krakowskim, toteż jak zanotował Gall Anonim  „pod względem obyczajów i stylu życia stał się niejako Polakiem". Około 1077 r., po śmierci starszego brata Gézy, został królem, a na tron wprowadził go jego cioteczny brat Bolesław Śmiały. Okazał się znakomitym administratorem kraju i protektorem Kościoła. Ufundował stolicę biskupią w Zagrzebiu i doprowadził do końca reformę prawodawstwa węgierskiego, zainicjowaną przez św. Stefana. Dzięki jego staraniom doszło do kanonizacji św. Stefana, narodowego patrona Węgier”.

 

Po Mszy św. odbyła się uroczystość wręczenia  nagród przyznanych przez Ogólnokrajowy Samorząd Polski na Węgrzech, którą rozpoczęło wystąpienie przewodniczącej tego samorządu Marii Felföldi.  Laureatem nagrody głównej – im. św. Władysława za zasługi w promowaniu węgierskiej kultury w Polsce i polskiej na Węgrzech oraz za niestrudzoną pielęgnację kontaktów polsko-węgierskich został po matce Polak, po ojcu Węgier, pisarz, poeta, tłumacz dr Géza Cséby. Dzięki jego pracy ponad dwieście, głównie XX. i XXI.wiecznych autorów polskich doczekało się węgierskiego tłumaczenia, ukazało się pięć tomów polskich tłumaczeń literackich. Przyczynił się powstaniu tablic pamiątkowych w Starym Sączu, Piwnicznej Zdrój i w Marcinkowicach ,miał również duży wkład pracy w utworzeniu Izby Polskiej Pamięci w Muzeum w Balatonboglár.  Utrzymuje dobre kontakty z polskimi organizacjami kulturalnymi i polskimi samorządami. Regularnie bierze udział na zjazdach poetyckich organizowanych w Warszawie i Poznaniu. Jest członkiem licznych organizacji kulturalnych między innymi – Związku Poetów na Węgrzech, Stowarzyszenia Literacko-Artystycznego imienia Daniela Berzsenyi, Stowarzyszenia Literacko-Artystycznego im. Mihálya Csokonai Vitéza, Stowarzyszenia Pośredników Kultury, Stowarzyszenia Historii Literatury Węgierskiej, oraz Stowarzyszenia Literackiego im. Kamila Cypriana Norwida. Od 2019 roku jest Konsulem Honorowym RP w Keszthely. Nagrodami  Za Zasługi dla Węgierskiej Polonii w tym roku Ogólnokrajowy Samorząd Polski uhonorował dwie osoby: Polkę Ewę Bátoriné Lisiewicz i Węgra ks. Gergő Bese. A oto co m.in. napisano o nich w laudacjach: Ewa Bátoriné Lisiewicz urodziła się w Polsce, prywatnie jest żoną znanego działacza polonijnego – Węgra – Zsolta Bátori – od lat mieszka w Szolnoku gdzie wspiera działania lokalnego samorządu polskiego, aktywnie współpracuje również z miejscowym Klubem Polsko-Węgierskim. Bardzo wiele uwagi poświęca dzieciom i młodzieży. Z jej inicjatywy niedawno w Szolnoku utworzono oddział Ogólnokrajowej Szkoły Polskiej na Węgrzech. Organizuje obozy dla dzieci na Węgrzech i w Polsce. Jest pomysłodawcą licznych imprez o charakterze kulturalnym, co roku jest organizatorem szolnockiego Polskiego Czytania Narodowego, w które z sukcesem angażuje władze miejskie, oraz reprezentacje polskiego miasta partnerskiego. W tamtejszym środowisku popularyzuje twórców polskiego pochodzenia. Ks. Gergő Bese jest Węgrem, ale wczesnych lat młodzieńczych bliskie są mu sprawy polskie. Jest niestrudzonym orędownikiem polskiej kultury chrześcijańskiej wśród węgierskiej młodzieży. Prowadzi wykłady na temat powiązań polsko-węgierskich w aspekcie historycznym, religijnym i kulturowym. Podczas pielgrzymek i wycieczek stara się promować Polskę i kult Matki Boskiej Częstochowskiej. Od szeregu lat utrzymuje bliskie kontakty z osiadłą na Węgrzech Polonią. Obecnie pełni posługę kapłańską na terenie archidiecezji Kalocsa-Kecskemét, a niebawem obejmie probostwo w Tass.

 

Tegoroczne obchody, które swą obecnością m.in. zaszczycił Ambasador RP na Węgrzech prof. Jerzy Snopek wraz z małżonką, kierownik Wydziału Polityczno-Ekonomicznego Ambasady Katarzyna Ratajczak Sowa, kierownik Wydziału Konsularnego i Polonii Andrzej Kalinowski, dyrektor Instytutu Polskiego w Budapeszcie Joanna Urbańska, rzecznik narodowości polskiej w Zgromadzeniu Narodowym Węgier dr Ewa Rónayne Słaba, dyrektor Wydziału w Departamencie ds. Stosunków z Kościołem i Mniejszościami Etnicznymi w Kancelarii Premiera Węgier dr Zsanett Gábriel, przewodnicząca Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech Maria Felföldi, przedstawiciele polskich organizacji społecznych i polskich samorządów na Węgrzech i osoby prywatne, miały skromniejszy charakter niż te, które pamiętamy sprzed pandemii, ale po rocznej przerwie spowodowanej coronavirusem znowu mogły być otwarte dla wszystkich zainteresowanych. Jak zapowiedzieli prowadzący tę część uroczystości Katarzyna Desbordes-Korcsev i Barna Forreiter kontynuacja polonijnego świętowania ( jeśli pozwolą warunki epidemiologiczne) odbędzie się  jesienią.  Uroczystości w kościele polskim poprzedziła uroczystość złożenia kwiatów przy znajdującym się przy tym kościele kopijniku upamiętniającym Poznański Czerwiec 1956 roku, a zakończyło krótkie spotkanie w ogrodzie Domu Polskiego. 26 czerwca PSK im. J.Bema w Budapeszcie z okazji Dnia św. Władysława zorganizowało koncert polonijnego Zespołu Muzyki Dawnej Anima Polonica.

inf. wł./ fot. B.Pál