25 czerwca w Budapeszcie odbyły się obchody święta węgierskiej Polonii organizowane przez Ogólnokrajowy Samorząd Polski na Węgrzech, zwyczajowo w okolicy  święta św. Władysława, od 1996 roku patrona osiadłych na Węgrzech Polaków.

Tegoroczne obchody rozpoczęła msza święta sprawowana w budapeszteńskim kościele polskim p.w. Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki Wiernych przez proboszcza Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztofa Grzelaka TChr. 

Następnie świąteczna gala odbyła się w Teatrze Sródmiejskim (Belvárosi Színház).

Dostojeństwa uroczystości nadawała obecność  ambasadora RP na Węgrzech Sebastiana Kęcieka wraz z rodziną, Katarzyny Ratajczak-Sowy kierownika Wydziału Polityczno-Ekonomicznego Ambasady  RP na Węgrzech , kierownika Wydziału Konsularnego i Polonii Andrzeja Kalinowskiego, Mariusza Żuławnika - zastępcy dyrektora archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie,  dr Ewy Rónayné Słabej rzecznika narodowości polskiej w Zgromadzeniu Narodowym Węgier, Zoltána Csallóközi doradcy wicepremiera Węgier Zsolta Semjéna, Istvána Kraszlána - specjalisty w Sekretariacie Stanu ds. Oświaty Publicznej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, Attili Árvai -z Departamentu ds. Kościołów i Kontaktów z Mniejszościami Narodowymi w Kancelarii Premiera Węgier, proboszcza Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztofa Grzelaka TChr. przedstawicieli polskich samorządów narodowościowych i organizacji cywilnych wśród nich Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego im. J. Bema , Stowarzyszenia Katolików Polskich na Węgrzech p.w. św. Wojciecha, Stowarzyszenia Polonia Nova, kierownictw instytucji podległych OSP. Obecna była przewodnicząca Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech Maria Felföldi. Odczytano listy adresowane do Polonii węgierskiej od sekretarza Stanu, pełnomocnika Rządu do spraw Polonii i Polaków za Granicą Jana Dziedziczaka i prezesa Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie Dariusza Bonisławskiego, okolicznościowe wystąpienie wygłosiła Katarzyna Ratajczak-Sowa kierownik Wydziału Polityczno-Ekonomicznego Ambasady RP na Węgrzech, a następnie odbyła się ceremonia wręczenia dorocznych nagród polonijnych. 

W tym roku Ogólnokrajowy Samorząd Polski nagrodę św. Władysława przyznał prof. Jerzemu Snopkowi, który jest autorem wielu artykułów i rozpraw naukowych, a w Polsce ukazało się ponad 20 zbiorów poezji węgierskiej w jego tłumaczeniu, obejmujących dzieła tak znanych twórców jak Sándor Petöfi.

Tłumaczył także utwory prozatorskie, w tym eseje Istvána Bibó. Przełożył również na język polski węgierską konstytucję. Jest autorem książki "Węgry: zarys dziejów i kultury". W latach 2016 -2022 był ambasadorem RP na Węgrzech. To za jego kadencji otwarte zostały trzy polskie konsulaty honorowe (w Keszthely, Szentendre i Szolnoku). Z jego inicjatywy m.in. postawiono w Budapeszcie pomnik-popiersie Józefa Piłsudskiego, popiersie rotmistrza Witolda Pileckiego w Balatonboglár oraz odsłonięto w Veszprém tablicę poświęconą zmarłemu tragicznie polskiemu prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu. Był pomysłodawcą i inicjatorem powstania w Budapeszcie placu i pomnika Adama Mickiewicza. Chętnie wspomagał każdą polonijną inicjatywę służącą wzbogaceniu życia kulturalnego Polonii węgierskiej. Jako wybitny znawca polskiej literatury i historii przyczynił się do upowszechniania wiedzy o polskiej kulturze. Wielu przedsięwzięciom polonijnym służył radą i pomocą, jako naukowiec, dyplomata, literat czy jako wielki przyjaciel Polonii. Nagrody "Za Zasługi dla Węgierskiej Polonii" otrzymali: ZOFIA JAWORSKA - SIOSTRA WERONIKA. Od 2010 roku pełni posługę duszpasterską dla Polonii Węgierskiej w Budapeszcie wypełniając misję Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej. Prowadzi katechezę w polskich szkołach oraz przedszkolu polskim działającym w Domu Polskim. Jej ofiarna i nieustająca aktywność przejawia się w różnych dziedzinach życia naszej polonijnej społeczności.Na polu kulturalnym: kieruje zespołem" Naszej grupy teatralnej",od wielu lat aranżuje próby i koncerty zespołu"Kleksiki".

Zawsze z wielkim zaangażowaniem służy pomocą w organizowaniu wszelkich świąt ireligijnych i państwowych oraz uroczystościpolonijnych. W pracy służącej integracji i rozwojowi polonijnego społeczeństwa organizuje coroczne wakacyjne wyjazdy dzieci do Polski, niezmiernie ważna jest także jej aktywność na polu opieki nad chorymi i będącymi w podeszłym wieku członkami Polonii. We wszystkie swe działania angażuje się z całym swoim polskim sercem, wykazując tą postawą patriotyzm, pielęgnowanie polskich tradycji, kultury i języka polskiego. Pośmiertnie Nagrodę "Za Zasługi dla Węgierskiej Polonii" przyznano ANDRÁSOWI BUSKÓ. Z jego inicjatywy w 2001 roku powstało w XVII dzielnicy Budapesztu Koło Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, a w 2002 roku utworzono Samorząd Polski XVII dzielnicy Budapesztu, którego był przewodniczącym do 2019 roku. W 2002 roku został również radnym Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech, gdzie brał udział w pracach Rady Programowej, a po kolejnych wyborach jako wiceprzewodniczący. W wyborach roku 2019-go był członkiem Stołecznego Samorządu Polskiego. Pod jego kierownictwem Polski Samorząd XVII dzielnicy Budapesztu był jednym z najaktywniejszych polskich samorządów w kraju. Dbał i rozwijał partnerską współpracę XVII dzielnicy Budapesztu z powiatem krośnieńskim. Oprócz wielu lokalnych programów i inicjatyw organizował i wspierał wydarzenia o znaczeniu ogólnokrajowym. On jako pierwszy zainicjował wzniesienie pomnika Jana Pawła II na Węgrzech. Pomógł w renowacji wielu polskich miejsc pamięci na Węgrzech oraz starał się o zapewnienie środków na finansowanie polonijnych publikacji,wydarzeń kulturalnych i uroczystości rocznicowych.

Jednym z najważniejszych eksponatów odnawialnej ekspozycji Polskiego Instytutu i Muzeum jest kopia ozdobnego miecza Józsefa Bema podarowana przez Andrasa Buskó tej instytucji. Odegrał także ważną rolę w restauracji grobu polskiego wojskowego uchodźcy-męczennika odnalezionego na cmentarzu w Zalaszentgrót. Jego działalność obejmowała również badanie i rejestrowanie polsko-węgierskich stosunków historycznych. W Polskim Instytucie Badawczym i Muzeum przechowywane są rękopisy kilku tomów o stosunkach polsko-węgierskich. Był także pomysłodawcą i twórcą kilku słowników tematycznych m.in.jedynego w swoim rodzaju Węgiersko-Polskiego Słownika Akustycznego. 

Część oficjalną święta prowadzili: Maja Wanot i Barna Forreiter, a całość ubogacał muzycznie koncert Beaty Marczewskiej i Tomasza Muszyńskiego z zespołem theART oparty na twórczości Agnieszki Osieckiej i Wojciecha Młynarskiego, a po nim gospodarze zaprosili uczestników gali na świąteczny poczęstunek.

( GP - fot. B. Pál )

 

 

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł