23 czerwca 2024r. w Budapeszcie odbyły się obchody święta węgierskiej Polonii organizowane przez Ogólnokrajowy Samorząd Polski na Węgrzech, zwyczajowo w okolicy święta św. Władysława. Od 1996 roku św. Władysław wnuk Mieszka II, po matce Polak, po ojcu Węgier jest patronem żyjących na Węgrzech Polaków. Tegoroczne obchody rozpoczęła Msza święta sprawowana w budapeszteńskim kościele polskim pw. Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki Wiernych przez proboszcza Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztofa Grzelaka TChr., który w wygłoszonej homilii nawiązywał do postaci św. Władysława i aktualności jego postaci w czasach współczesnych. Mszę św. śpiewiem ubogacał działający przy Stowarzyszeniu św. Wojciecha i Polskiej Parafii Chór św. Kingi.
Z kościoła polskiego goście uroczystości przejechali do IX dzielnicy Budapesztu do Centrum Kultury Bułgarskiej gdzie odbyła się się świąteczna gala, którą rozpoczęły hymny Polski i Węgier .
Podniosłości uroczystości nadawała obecność posła na Sejm RP Jarosława Rzepy – zastępcy przewodniczącego Sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą. Obecna była dr Rónayné Słaba Ewa rzecznik narodowości polskiej w Zgromadzeniu Narodowym Węgier, która sprawowała patronat honorowy nad świętem, Przybyła Dominika Teske – dyrektor Instytutu Polskiego w Budapeszcie, Rita Héjj – przedstawicielka Departamentu ds. Kościołów i Kontaktów z Mniejszościami Narodowymi w Kancelarii Premiera Węgier, ksiądz Krzysztof Grzelak TChr. – proboszcz Polskiej Parafii Personalnej. Gospodynią święta była Maria Felföldi przewodnicząca Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech.
Obecni byli przedstawiciele polskich samorządów narodowościowych i organizacji cywilnych wśród nich Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego im. J. Bema , Stowarzyszenia Katolików Polskich na Węgrzech pw. św. Wojciecha, Stowarzyszenia Polonia Nova, Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej Legionu Polskiego, kierownictw instytucji podległych OSP. Przybyli przedstawiciele Polonii z Budapesztu i m.in. z Békéscsaba, Pécsu, Veszprém, Szolnoku, Esztergomu i Szentendre.
Głównym punktem gali była ceremonia przekazania dorocznych nagród polonijnych.
W tym roku nagrodę św. Władysława Ogólnokrajowy Samorząd Polski przyznał za dwudziestoletnią działalność na rzecz edukacji dzieci i młodzieży polonijnej oraz za pielęgnowanie i podtrzymywanie tradycji i kultury polskiej Ogólnokrajowej Uzupełniającej Polskiej Szkole i Przedszkolu na Węgrzech. Nagrodę "Za Zasługi dla Węgierskiej Polonii" otrzymała Grażyna Herendi, powszechnie znana ze swojej charytatywnej działalności na rzecz przede wszystkim budapeszteńskiej Polonii. Od wielu lat z nieustannym zaangażowaniem pomaga polskim Siostrom Misjonarkom, księdzu proboszczowi a także aktywnie działa w przykościelnym Klubie Seniora i w Stowarzyszeniu Józefa Bema. Odwiedza chorych Polonusów, a gościom z Polski i innych krajów świata zawsze chętnie i z dumą przekazuje swoją wiedzę o historii Polonii na Węgrzech.
Wystąpienia wygłosili: przewodnicząca OSP Maria Felföldi, która nawiązała do niedawno odbytych na Węgrzech wyborów do samorządów polskich i Jarosław Rzepa – zastępca przewodniczącego Sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą, który przekazał pozdrowienia od Marszałków polskiego Sejmu i Senatu, a do przedstawiciela węgierskiego rządu skierował słowa podziękowania za szczególną politykę wsparcia narodowości osiadłych na Węgrzech, w tym naturalnie Polaków. Podkreślił znaczenie piastowania przez Polonię poza granicami kraju kultury, oświaty i historii Polski i w tym właśnie kontekście zwrócił się do nauczycieli szkół polskich, a także wyróżnił pracę naszego polskiego proboszcza ks. Krzysztofa Grzelaka TChr. i jego umiejętności i starania w jednywaniu wiernych. Przeprosił w imieniu strony polskiej za - szczególne w tym roku - spowolnienie rozstrzygania wniosków konkursowych mających wspierać programy realizowane przez Polaków na świecie oraz wyraził wdzięczność Polonii za pracę i trud w nią wkładany.
Po tym odśpiewano Marsz Polonii, stanowiący nieoficjalny hymn Polaków mieszkających poza granicami Polski.
Część oficjalną święta prowadzili: Maja Wanot (nauczycielka USzPiP) i István Balázs ( dyrektor PIBiM), a całość ubogacał przybyły specjalnie na tę okazję na Węgry kwartet blaszany „Brass Riders”, który tworzą wybitni instrumentaliści: Tomasz Stolarczyk, Andrzej Tkaczyk, Tomasz Gajewski – puzoniści oraz Jarosław Jastrzębski – tubista. Wszyscy członkowie kwartetu są Artystami Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie. Autorski projekt Polska muzyka filmowa w aranżacji na kwartet blaszany jest niepowtarzalnym i mającym na celu upowszechnianie dorobku wielu polskich twórców muzyki filmowej. „Brass Riders” często koncertuje w Polsce, znany jest również na Węgrzech, w ubiegłym roku odwiedził Budapeszt i Eger podczas festiwalu „Polskie Lato”.
Świętowanie tegorocznego Dnia Węgierskiej Polonii zakończył poczęstunek i koleżeńskie polonijne rozmowy.
Inf. wł, fot. B. Pál
Projekt zrealizował Ogólnokrajowy Samorząd Polski na Węgrzech dzięki wsparciu węgierskiego funduszu rządowego im. G.Bethlena, Fundacji, „Instytutu Rozwoju Języka Polskiego ze środków Ministra Edukacji Narodowej” za pośrednictwem Fundacji„Pomoc Polakom na Wschodzie”, oraz wsparciu Stowarzyszenia Polonia Nova i Samorządu Polskiego XVIII dzielnicy Budapesztu.